فسفریک اسید با فرمول H3PO4 با نام های مترادف ارتو فسفریک اسید، اسید فسفریک سفید، محلول اسید فسفریک و اورتو فسفریک اسید پس از سولفوریک اسید بیشترین تولید و مصرف را در جهان دارد.
بیشترین مصرف فسفریک اسید در تولید نمک های فسفاته همراه با کودهای شیمیایی می باشد، همچنین از فسفریک اسید در تولید مواد شیمیایی مورد استفاده در تصفیه آب، مواد پاک کننده و مواد کنترل کننده آتش نیز استفاده می شود. اسید فسفریک از اسیدهای معدنی مهم بوده که دارای تنوع مصرف بسیاری از قبیل صنایع کودهای شیمیایی، صنایع غذایی، دارویی، آبکاری و ریخته گری، تولید املاح فسفاته، تولید الیاف مصنوعی، چسب و رزین، پاک کننده های صنعتی و بهداشتی و… است.

به طور کلی فسفریک اسید به سه صورت تولید می شود که به ترتیب در صد خلوص عبارتند از:

اسید فسفریک خام
اسید فسفریک صنعتی
اسید فسفریک خوراکی

فسفریک اسید صنعتی و خوراکی از تصفیه اسید خام به دست می آیند. اسید فسفریک خام معمولاٌ از واکنش شیمیایی اسید سولفوریک با خاک فسفات تولید شده و سپس در واحدهای تصفیه به اسید فسفریک صنعتی و خوراکی تبدیل می شود. اسید فسفریک خام در صنایع کودهای شیمیایی، اسید فسفریک صنعتی در صنایع فسفاته کننده ها و شوینده های صنعتی، چربی گیرها و رنگ برها، صنایع نساجی، تصفیه پساب ها، پاک کننده های صابونی و غیر صابونی و تولید ظروف تفلون به کار می رود. اسید فسفریک خوراکی به طور عمده در تولید روغن نباتی، به عنوان ماده افزودنی در تولید نوشابه های گاز دار، تصفیه آب، خوراک دام و داروسازی و مکمل های غذای دام و طیور(دی و منو کلسیم فسفات) استفاده می شود. فسفریک اسید خوراکی را از افزودن آب به P2O5 و یا از سنگ فسفات دار در مجاورت اسید سولفوریک تهیه می کنند. اسید فسفریک، اسید ضعیفی است که در شرایط عادی و مدت زمان کوتاه آنقدر نمی تواند خطرساز باشد.

اسید فسفریک

طبقه بندی های رایج استفاده شده برای اسید فسفریک

۱- اسید گرمایی
نام عمومی برای اسید تولید شده توسط احتراق عنصر فسفر و هیدراسیون P2O5
۲- اسید با فرآیند تَر
نام عمومی برای اسید تولید شده توسط واکنش یک اسید غیر آلی (معمولاً اسید سولفوریک) با سنگ فسفات
۳- اورتو فسفریک اسید
تمام فسفات های محتوی کمتر از ۶۸/۵ درصد P2O5، به شکل مولکولی اورتو هستند. گرید تجاری اورتو فسفریک اسید (MGA ) معمولاً شامل ۵۴-۵۲ درصد P2O5 بوده و عمدتاً در تولید فسفات آمونیوم جامد و کود های سوپر فسفات استفاده می شود.
۴- سوپر فسفریک اسید (SPA)
اگر درصد P2O5 بیش از ۶۸/۵ درصد باشد، دی هیدراسیون مولکولی آغاز شده و موجب تولید مقادیر مختلف مولکول های پلی فسفات می شود. معمولاً شامل ۷۰ درصد P2O5 است. تقریباً تمام SPA در تولید کودهای مایع استفاده می شود.
۵- اسید فیلتر شده
اسیدی که توسط فرآیند تَر تولید و از فیلتر بازیافت می شود (برای زدودن گچ به عنوان محصول جانبی)، یک محلول رقیق ۳۰-۲۸ درصد P2O5 است. این اسید فیلتر شده یا قبل از استفاده تغلیظ می شود و یا در تولید فسفات دی آمونیوم (DAP) استفاده می شود.
۶- اسید سیاه
مقداری از مواد آلی موجود در بعضی سنگ های فسفات در حین اسیدی کردن، حل شده و حتی پس از فیلتراسیون گچ به صورت سوسپانسیون باقی می ماند. اسید حاصل که حاوی این ذرات کلوییدی پخش شده است، تیره یا سیاه می باشد. پس از تغلیظ به گرید تجاری اسید اورتو فسفریک (MGA) یا سوپر فسفریک (SPA) تبدیل می شود. این اسید معمولاً در تولید کودهای فسفاته استفاده می شود.
۷- اسید سبز
اسید تَر تولید شده از سنگ فسفات کلسیم دار، معمولاً شامل کمتر از۰/۳ درصد جامدات معلق است و بنابراین به صورت شفاف (عبور دهنده نور) و به رنگ سبز دیده می شود. اگر اسید سبز تا ۵۴ درصد P2O5 تغلیظ شود، عمدتاً در تولید فسفات های آمونیوم جامد استفاده می شود و در صورتی که ۷۲- ۶۸ درصد P2O5 داشته باشد، در تولید کود های مایع و غذای دام و طیور استفاده می شود.
۸- گرید تجاری یا شفاف اسید (MGA)
این اسید همان اسید سبز یا سیاه (معمولاً ۵۴-۵۲ درصد P2O5) است که مقدار جامدات معلق آن کاهش یافته است ( کمتر از ۲ درصد) این اسید عمده ترین اسید تجاری است.
۹- اسید مرطوب خالص سازی شده
اسید فسفریک حاصل از روش تَر است که اکثر ناخالصی های آن توسط استخراج با حلال گرفته شده است. حلال ها معمولاً در آب غیر قابل حل می باشند، ولی استخراج می تواند توسط حلال های قابل حل در آب نیز انجام گیرد. در حال حاضر خالص سازی اسید فسفریک توسط ته نشینی ناخالصی ها نیز در دست بررسی است. این اسید خالص شده، برای بسیاری از مصارف غذایی و صنعتی قابل استفاده است.
۱۰- اسید گرید خوراک دام و طیور
اسید هایی که حاوی مقدار بسیار کمی فلوئور، آرسنیک و فلزات سنگین هستند، در تولید خوراک دام و طیور استفاده می شوند.
۱۱- اسید گرید خوراکی
اسید تولید شده از روش گرمایی با خلوص بالا است که محتوی مقدار بسیار کمی آرسنیک، فلوئور و فلزات سنگین است. این نوع اسید در مواد غذایی، نوشیدنی ها و خمیر دندان استفاده می شود.

• فروش هاردنر پلی یورتان
• هاردنر پلی یورتان ایرانی
• اسید فرمیک
• متیلن کلراید
• ام ای آی کارون